Categorie: Projecten

Bij Rijksmuseum Boerhaave in Leiden ontdekken bezoekers de belangrijkste ontdekkingen en onderzoekers uit de Nederlandse wetenschapsgeschiedenis aan de hand van een collectie die vijf eeuwen onderzoek en innovatie toont.

Naast de prachtige collectie, de vaste en wisselende tentoonstellingen, organiseert het museum ook activiteiten voor verschillende doelgroepen. Voor volwassenen zijn er bijvoorbeeld lezingen over het verleden en heden van de wetenschap, maar ook symposia, terwijl er voor kinderen interactieve familielezingen en speciale workshops worden georganiseerd.

Marieke coördineerde en organiseerde van september tot en met november 2021 de publieksactiviteiten, en was van november 2021 tot en met februari 2022 plaatsvervangend senior adviseur educatie van Rijksmuseum Boerhaave.

Als je nieuws op het gebied van wetenschap en wetenschapscommunicatie volgt, ontkom je er niet aan: er is (terecht!) steeds meer aandacht voor diversiteit en inclusiviteit in de wetenschap, en ook in wetenschapscommunicatieprojecten. Zo ook op de UvA, waar studenten en medewerkers hebben aangegeven graag een bredere vertegenwoordiging van achtergronden, levensstijlen en culturen te willen zien.

De UvA besteed hier op hoog niveau aandacht aan. Maar er zijn ook mooie lokale projecten, zoals het prachtig Altair project van prof. dr. Sera Markoff dat specifiek gericht is op leerlingen met een islamitisch achtergrond. In het kader van het Altair project worden in groep 6, 7 en 8 van de basisschool lessen gegeven over sterrenkunde. Tijdens deze lessen maken leerlingen doormiddel van proefjes en demonstraties kennis met wetenschap, en met echte wetenschapper. Maar wat vooral uitzonderlijk aan de lessen is, is dat ze ook ingaan op de uitvindingen en ontdekkingen die tijdens het Islamitische gouden tijdperk zijn gedaan in het Midden-Oosten, in het bijzonder op het gebied van sterrenkunde. De leerlingen (en leerkrachten) kunnen hierdoor kennismaken met aspecten van de geschiedenis van wetenschap waar in het reguliere curriculum (meestal) geen aandacht aan wordt besteed.

Het project brengt leerlingen en hun ouders bovendien in contact met echte wetenschappers, en laat ze kennis maken met wetenschap als mogelijke loopbaan, en hoopt zo een bijdrage te leveren aan een meer inclusief en divers wetenschap in de toekomst.

Markoff heeft hiervoor dit jaar de Diversity Initiative Award van NWO gekregen. Altair loopt nu vijf jaar. De afgelopen vier jaar ben ik bij het project betrokken geweest, om advies te geven over de inhoud en opbouw van de lessen, en de voorbereidingen van dit bijzondere project te coördineren.

Dit jaar kunnen we door corona niet naar school om de lessen in de klas te geven, maar dit betekent niet dat het project stilligt. In plaats daarvan, zorgen we voor een pakket materialen voor alle leerlingen, zodat ze thuis, met hun ouders, aan de slag kunnen gaan. Daarnaast organiseren we ook online Q&A sessies met de leerlingen.  Ook zijn we hard aan het werk om het project volgend jaar uit te breiden voor klas 1 en 2 voor de middelbare school.

Op 20 april 2020 zou voor de achtste keer de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie worden georganiseerd, deze keer bij het vernieuwde Naturalis. Behalve dat het dit jaar toch heel anders liep, want een fysieke bijeenkomst was niet meer mogelijk. Gelukkig was een alternatief mogelijk: een online-variant aanbieden.

Met maar een paar weken te gaan, werd het programma aangepast aan het digitaal medium. Sprekers en sessieleiders maakten zich de kneepjes van de techniek eigen, en pasten hun workshops aan om ze geschikt te maken voor het internet.

Het programma bestond uit zes sessies die aansloten bij het centrale thema, Bias en blinde vlekken in de wetenschapscommunicatie, inclusief een lunchlezing door Pedro de Bruyckere en een vragen-en-antwoordensessie over de nieuwe call van de Nationale Wetenschapsagenda. Er was natuurlijk ook ruimte gemaakt voor het thema dat ons allemaal zo in de greep houdt, met drie wetenschapscommunicatie over het nieuwe coronavirus. Deelnemers konden meedoen via Zoom en YouTube, en vragen stellen via de chat van beide kanalen.

Met tussen de 150 en 250 deelnemers per sessie, en veel positief feedback van deelnemers, was de digitale Vakconferentie Wetenschapscommunicatie een geslaagd experiment, en een voorbeeld van hoe projecten ondanks de beperkingen van de coronacrisis toch tot mooie uitkomsten kunnen leiden!

Marieke Hohnen was verantwoordelijk voor de inhoudelijke organisatie van het programma van de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie.

Vanaf 1 januari tot 1 april was in bij NEMO Science Museum plaatsvervangend hoofd Educatie & Onderzoek. Deze afdeling ontwikkelt programma’s binnen en buiten het museum, zoals activiteiten voor schoolgroepen bij museumbezoek, lesmateriaal voor in de klas, en programma’s buiten school. In verband met de tijdelijke afwezigheid van de manager, had NEMO behoefte aan iemand die bij kon springen als hoofd van de afdeling. Door de uitbraak van corona en de tijdelijke sluiting van het museum duurde de opdracht minder lang dan verwacht, maar het was heel bijzonder om nog een afdeling van NEMO van dichtbij mee te mogen maken en het kantoor biedt een van de mooiste uitzichten van Amsterdam!

In januari organiseerde ik ook samen met Lucas Keijning het lustrumevenement van Faces of Science. Om hun 5-jarig bestaan te vieren, werden middlbare scholieren van de oude middelbare scholen van de Faces naar NEMO uitgenodigd voor een interactieve wetenschapsquiz. Marloes ten Kate presenteerde de quiz.

Daarnaast heb ik in februari in opdracht van Hakuna Matata science & media samen met Jeanine de Bruin een training aan promovendi van de RUG gegeven. Tijdens deze training zijn we ingegaan op het pitchen van onderzoek, als voorbereiding op hun presentaties voor Famelab en 3MT.

Stel: je hebt als wetenschapper een prachtig plan voor nieuw onderzoek bedacht en een uitgebreid voorstel ingediend voor een beurs of subsidie. En dan word je uitgenodigd voor de laatste hindernis: je mag een presentatie voor de commissie komen geven. Je hebt 10 minuten om je plannen toe te lichten, daarna zal het panel vragen stellen. Hoe pak je dat aan, een presentatie voorbereiden waar potentieel veel geld aan verbonden is?

Sinds 2016 coach ik wetenschappers bij de voorbereidingen van hun Veni,-, Vidi-, Vici-, en ERC-presentaties. Ik heb onder andere gewerkt met wetenschappers van de UvA, WUR, Nikhef, AMOLF en ILLC.

Aanpak

Een coachingstraject bestaat uit drie bijeenkomsten, maar kan naargelang de wensen en situatie van de kandidaat worden gepersonaliseerd. In het kort: in een eerste sessie wordt er gekeken naar de presentatie: wat is de essentie van het verhaal en hoe breng je het over? Besteed je genoeg aandacht aan kernzaken? In een tweede sessie vindt er ook een mock-interview plaats: samen met collega’s wordt niet alleen de presentatie, maar ook het beantwoorden van vragen geoefend. Tijdens een derde sessie worden de laatste details gladgestreken.

Ben je benieuwd naar de aanpak, of heb je een vraag? Neem gerust contact op.

Wetenschappers moeten regelmatig spreken voor een publiek. Langere presentaties voor collega’s tijdens een symposium, maar ook in vijf minuten jouw onderzoek presenteren voor een breed publiek. Vooral dat laatste is soms lastig: je hoeft het niet zo vaak te doen, maar het zijn vaak wel belangrijke presentaties. Wat kun en moet je vertellen? En hoe bouw je het verhaal op? Hoe kun je overtuigender overkomen?

Samen met Tony Maples heb ik in februari voor de tweede keer twee cursussen gegeven om promovendi te helpen hun presentatievaardigheden te verbeteren. Op het ILLC (UvA) hebben we een cursus voor promovendi gegeven waarbij ze in vier sessies twee presentaties uitwerken en vooral ook oefenen. Bij de Radboud Universiteit hebben we tijdens een workshop van een halve dag met de promovendi gewerkt aan hun presentatie.

Bij Rijksmuseum Boerhaave in Leiden ontdekken bezoekers de belangrijkste ontdekkingen en onderzoekers uit de Nederlandse wetenschapsgeschiedenis aan de hand van een collectie die vijf eeuwen onderzoek en innovatie toont.

Naast de prachtige collectie, de vaste en wisselende tentoonstellingen, organiseert het museum ook activiteiten voor verschillende doelgroepen. Voor volwassenen zijn er bijvoorbeeld lezingen over het verleden en heden van de wetenschap, maar ook symposia, terwijl er voor kinderen interactieve familielezingen en speciale workshops worden georganiseerd.

Marieke coördineerde en organiseerde van juni tot en met september de publieksactiviteiten van Rijksmuseum Boerhaave.

Op 15 april 2019 werd voor de zevende keer de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie georganiseerd. Het decor van deze Vakconferrentie was het Marineterrein in Amsterdam, en De Studio van NEMO Science Museum. Het thema van de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie 2019 was ‘Cocreatie in wetenschapscommunicatie’. Wetenschap en wetenschapscommunicatie zijn teamwork, waarbij we samenwerken over grenzen heen. Van disciplines, afdelingen en organisaties, maar ook in toenemende mate met eindgebruikers, bezoekers, lezers en kijkers.

In het meest ideale geval levert dat prachtige verhalen in een originele vorm, passend bij het gekozen publiek, met allemaal tevreden cocreatoren. Maar gaat dat cocreëeren niet ten koste van belangrijke waarden als ‘heldere boodschap’ en ‘duidelijke afzender’? Is het niet enorm gehypet gedoe?

Marieke Hohnen was verantwoordelijk voor de inhoudelijke organisatie van het programma van de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie. Lees hier meer over de inhoud en uitkomsten van de sessies.

Sinds februari ben ik bij NEMO Science Museum aan het werk als plaatsvervangend hoofd van de afdeling Presentatie en Collectie. Deze afdeling ontwikkelt tentoonstellingen, activiteiten en evenementen voor binnen en buiten het museum. Daarnaast is de afdeling ook verantwoordelijk voor het beheer en behoud van de museale collectie technisch erfgoed. In verband met ziekte had NEMO behoefte aan iemand die tijdelijke bij kon springen als hoofd van de afdeling.

Daarnaast heb ik in mei ook met veel plezier verschillende wetenschappers gecoacht bij de voorbereidingen van een presentatie voor hun Veni-aanvraag.

En wat de kitten in de foto hiermee te maken heeft? Die mogen wij binnenkort verwelkomen als nieuw familielid!

Op 16 april 2018 wordt voor de zesde keer de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie georganiseerd, dit keer op de campus van de Wageningen University & Research. Het thema is ‘Vertrouwen in wetenschapscommunicatie’. Vertrouwen is een kostbaar goed, cruciaal in wetenschapscommunicatie. Wetenschap is vaak moeilijk, complex, ambigu. Je kunt wetenschappelijke uitkomsten niet verifiëren, je moet afgaan op wat wordt verteld. Dat vraagt vertrouwen.

Welke rol zien wij, als professionals in wetenschapscommunicatie, voor onszelf in deze context? Bouwen we vertrouwen? Geven we vertrouwen, verdienen we vertrouwen? En wat vinden we ervan als anderen ons werk gebruiken om vertrouwen voor hún zaak te winnen? Vertrouwen in wetenschapscommunicatie – ons vertrouwen, dat van het publiek en dat van de wetenschap – daarover gaan we het hebben op de zesde Vakconferentie Wetenschapscommunicatie.

Marieke Hohnen is verantwoordelijk voor de inhoudelijke organisatie van het programma van de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie.

Stel: je hebt als wetenschapper een prachtig plan voor nieuw onderzoek bedacht en een uitgebreid voorstel ingediend voor een beurs of subsidie. En dan word je uitgenodigd voor de laatste hindernis: je mag een presentatie voor de commissie komen geven. Je hebt 10 minuten om je plannen toe te lichten, daarna zal het panel vragen stellen. Hoe pak je dat aan, een presentatie voorbereiden waar potentieel veel geld aan verbonden is?

Al ruim tien jaar coacht Lea Witmondt met veel succes wetenschappers bij de voorbereidingen van deze presentaties. Tijdens een aantal sessies werkt ze samen met de wetenschapper aan de verhaallijn en presentatietechniek en oefent ze ook het beantwoorden van vragen. Ze begeleidt wetenschappers die een Veni-, Vidi- of Vici-aanvraag hebben gedaan, maar ook ERC en Zwaartekrachtsaanvragen.

Sinds december 2016 ben ik bij Lea “in opleiding”. Ik heb meegelopen met de coachingstrajecten van verschillende wetenschappers van het Nikhef, AMOLF en ILLC. Lea leert mij hoe je, samen met de wetenschappers, tot een ijzersterke presentatie komt en waar je daarbij op moet letten. Het werk sluit prachtig aan bij mijn achtergrond en ervaring, ik ben dan ook heel enthousiast over deze nieuwe ontwikkeling!

Aanpak

Een coachingstraject bestaat uit drie bijeenkomsten, maar kan naargelang de wensen en situatie van de kandidaat worden gepersonaliseerd. In het kort: in een eerste sessie wordt er gekeken naar de presentatie: wat is de kern van het verhaal en hoe breng je het over? In een tweede sessie vindt er ook een mock-interview plaats: samen met collega’s wordt niet alleen de presentatie, maar ook het beantwoorden van vragen geoefend. Tijdens een derde sessie worden de laatste details gladgestreken. Ben je benieuwd naar de aanpak, of heb je een vraag? Neem gerust contact op.

Hoe ga je bij een complex project om met de soms tegenstrijdige belangen van technische vooruitgang en veiligheid? Bijvoorbeeld als je een nieuw ruimteschip aan het ontwikkelen bent, die binnen een paar jaar naar de maan moet?

Binnen dit krachtenveld deden de deelnemers aan de zesde Veiligheidsdag van Veiligheid Voorop mee aan een workshop. Op basis van de historische gebeurtenissen van de Apollo 1 missie, kropen ze in de rol van de diverse betrokkenen, zoals ingenieur, astronaut, CEO van NASA, en onderaannemer. Hoe gingen ze bij diverse situaties om met tijdsdruk, tegenvallende resultaten, en druk van de baas om deadlines te halen?

Marieke Hohnen ontwikkelde de workshop.

Lees hier het verslag van de workshop.

Adept Vormgeving ontwikkelde de illustraties.

Er lopen op het moment verschillende mooie projecten:

• Ruimtevaart en veiligheid: Veiligheid Voorop is een samenwerkingsverband van bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken (zogenaamde BRZO bedrijven). Een keer per jaar organiseren ze een Veiligheidsdag, waarbij er verschillende workshops en presentaties worden gegeven. Voor deze Veiligheidsdag ontwikkel ik een workshop rondom het thema ruimtevaart.
• Lesmateriaal: voor TechYourFuture en Hogeschool Saxion herschrijf en redigeer ik verschillende lespakketen, onder andere over effectieve bedrijfsbezoeken voor scholen en talige W&T lessen.
• Oude Sterrewacht Leiden: de Oude Sterrewacht gaat de komende jaren de tentoonstelling vernieuwen. Ik denk mee over de lijn van de tentoonstelling, help met het toegankelijk maken van wetenschappelijke inhoud voor een breed publiek en heb een bijdrage geleverd aan het herschrijven van het museaal plan.

Wat wil ik in de toekomst doen? En welke werkvelden en functies liggen er open voor promovendi en postdocs? Dit zijn twee van de vragen die deelnemers aan de KNAW Career Day van 7 maart zich stelden.

Loopbaan- en talentontwikkeling, in het bijzonder voor promovendi en postdos, zijn een belangrijk aandachtspunt voor de KNAW. Er worden dan ook voor deze doelgroep verschillende activiteiten georganiseerd. Zo zijn er onder andere lunchseminars georganiseerd op de verschillende instituten van de KNAW om met promovendi en postdocs het belang van aandacht voor je loopbaanontwikkeling te bespreken. Ook is er een loopbaandag georganiseerd.

De loopbaandag had als thema “The Hitchhiker’s guide to the galaxy”, omdat promovendi en postdocs soms, net als hoofpersoon Arthur Dent, het gevoel kunnen hebben dat ze hun veilige thuisplaneet verlaten en op reis moeten door vreemde zonnestelsels als ze een volgende stap in hun loopbaan zetten. Om ze op weg te helpen, waren tijdens de loopbaandag verschillende ervaringsdeskundigen aanwezig, die vertelden over hun loopbaan en de keuzes die ze na hun promotie hadden gemaakt. Ook konden deelnemers workshops bijwonen over onder andere netwerken, jezelf presenteren en professionele identiteit.

Marieke Hohnen was van december 2016 tot maart 2017 projectleider a.i. van het traject, en organiseerde en produceerde deze activiteiten in samenwerking met een team collega’s van de KNAW.

Foto: Inge Hoogland

Hoe en wanneer is wetenschap de motor achter sociale innovatie? Wat ís ‘maatschappelijke impact’ en op welke manier draagt wetenschapscommunicatie daaraan bij? Hoe betrek je mensen als wetenschapscommunicator en hoe help je ze? Wat is onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en nemen we die?

Op 10 april 2017, van 9:30 tot 18:00 uur, organiseert NEMO Science Museum voor de vijfde keer de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie. Dit jaar vindt de conferentie plaats in het Museon in Den Haag. Marieke Hohnen is verantwoordelijk voor de inhoudelijke organisatie van het project.

Schiphol vierde op 19 september 2016 haar honderdste verjaardag met een bezoek van koning Willem Alexander. Tijdens zijn bezoek, kreeg hij een presentatie van leerlingen uit groep 7 & 8 die maquettes hadden gemaakt met hun ideeën over de toekomst van de luchthaven.

Deze maquettes werden gemaakt als afsluiting van een reeks van drie speciaal ontwikkelde lessen. Tijdens deze lessen maakten de leerlingen kennis met de luchthaven en werkten ze hun ideeën uit in de vorm van een maquette. Marieke Hohnen ontwikkelde de lessen en coördineerde het project.

FOM, de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie, vierde in september 2016 haar 70ste verjaardag. In het kader hiervan werd op 16 september een wetenschappelijk symposium georganiseerd. Verschillende sprekers, waaronder Niek Lopes Cardozo, Jos Engelen, Frank Linde en Gijsje Koenderink waren aanwezig. 

Marieke Hohnen was, samen met Anita van Stel, mede-organisator van het symposium.

Lees hier meer over de bijeenkomst.

Foto: FOM

Tijdens deze workshop voor alle leden van de MuseumJeugdUniversiteit, is ingegaan op het vinden en voorbereiden van sprekers voor de colleges van de MuseumJeugdUniversiteit. Deze colleges zijn voor kinderen van 8 tot 12 jaar, en worden gegeven door wetenschappers en andere experts.

Marieke Hohnen gaf de workshop, waarin onder andere de adviezen van de KNAW gereedschapskist waren verwerkt.