Op reis voor workshops voor PhD studenten

In november 2022 heeft Marieke in opdracht van Hertz Trainingen voor wetenschappers twee workshops verzorgd voor de Autumn School van MoSaiQC. De 14 PhD studenten van dit Europees consortium werken aan projecten rondom optische atomische klokken.

Tijdens de workshop scientific presentations, hebben we geoefend met verschillende presentatievaardigheden. Deelnemers hebben gewerkt aan hun stemgebruik en lichaamstaal. Ook hebben we verschillende manieren uitgeprobeerd om de aandacht van het publiek te grijpen, en contact te maken met het publiek.

De tweede workshop had als focus het imposter phenomenon: het gevoel dat je veel minder weet dan collega’s, en door de mand zou kunnen vallen. Er wordt geschat dat tot 70% van wetenschappers in meer of mindere mate dit gevoel op een gegeven moment in hun carrière herkennen. Voor PhD studenten in het bijzonder kan het een probleem zijn: ze zijn bezig nieuwe vaardigheden te leren, krijgen regelmatig negatief feedback, en komen inhoudelijk problemen tegen die ze niet altijd gelijk op weten te lossen. De workshop gaf de deelnemers handvaten van hoe ze met het imposter phenomeen om kunnen gaan.

De workshops hebben in Innsbruck plaatsgevonden.

 

Training Impact voor onderzoekers

Alle onderzoekers willen met hun werk het verschil maken: voor de wetenschap of voor de maatschappij. En steeds vaker voor beide. Maar het is lastig om er voldoende ruimte in je hoofd en agenda voor te maken en om te weten op welk project je je het beste kunt richten.

Hakuna Matata science & media ondersteunt wetenschappers die meer maatschappelijke impact wil hebben en zich afvragen hoe ze dat kunnen aanpakken. Via deze opleiding helpt Hakuna Matata wetenschappers om hun abstracte ideeën om te zetten in concrete plannen, die samenkomen in een impactplan. Hierin maak je keuzes, beschrijf je jouw kwaliteiten en plan je structurele aandacht voor jouw focus-project(en).

Marieke heeft in 2021 en 2022 samen met Jeanine de Bruin van Hakuna Matata deze training gegeven voor de VU en het Amsterdam UMC.

Lees hier meer over de opleiding.

Publieksevenementen en educatie Rijksmuseum Boerhaave

Bij Rijksmuseum Boerhaave in Leiden ontdekken bezoekers de belangrijkste ontdekkingen en onderzoekers uit de Nederlandse wetenschapsgeschiedenis aan de hand van een collectie die vijf eeuwen onderzoek en innovatie toont.

Naast de prachtige collectie, de vaste en wisselende tentoonstellingen, organiseert het museum ook activiteiten voor verschillende doelgroepen. Voor volwassenen zijn er bijvoorbeeld lezingen over het verleden en heden van de wetenschap, maar ook symposia, terwijl er voor kinderen interactieve familielezingen en speciale workshops worden georganiseerd.

Marieke coördineerde en organiseerde van september tot en met november 2021 de publieksactiviteiten, en was van november 2021 tot en met februari 2022 plaatsvervangend senior adviseur educatie van Rijksmuseum Boerhaave.

Narratief CV schrijven

Als je een financieringsaanvraag schrijft, hoort daar steeds vaker een narratief cv bij. Deze verhalende cv’s passen bij de trend om wetenschappers anders te erkennen en waarderen. In een narratief cv kun je verder gaan dan alleen onderzoeksprestaties: ook jouw kennis, ervaring en andere relevante zaken kun je over het voetlicht brengen. Maar hoe pak je het schrijven van zo’n cv aan? Hoe zorg je dat het meer wordt dan alleen een uitgeschreven opsomming, en dat je de juiste dingen accentueert?

In samenwerking met Hakuna Matata, hebben we een workshop ontwikkeld om wetenschappers hierbij te helpen.

Tijdens deze praktische workshop ga je aan de slag met jouw narratief cv. Met praktische oefeningen krijgt je inzicht in hoe je jouw sterke kanten kunt benadrukken, en hoe je jezelf als persoon kunt laten zien. Ook pas je principes uit ‘scientific storytelling’ toe om er een sterk verhaal van te maken. Daarnaast besteden we aandacht aan de do’s en don’t van structuur en schrijfstijl. Aan het einde van de workshop heb je een sterke eerste versie van jouw narratief cv.

De workshop kan zowel online als live worden gegeven.

Deze workshop is gericht op Post-docs, UD’s en UHD en kan in het Nederlands en Engels worden gegeven.

Photo by Patrick Tomasso on Unsplash

Sterrenkunde op de basisschool

Als je nieuws op het gebied van wetenschap en wetenschapscommunicatie volgt, ontkom je er niet aan: er is (terecht!) steeds meer aandacht voor diversiteit en inclusiviteit in de wetenschap, en ook in wetenschapscommunicatieprojecten. Zo ook op de UvA, waar studenten en medewerkers hebben aangegeven graag een bredere vertegenwoordiging van achtergronden, levensstijlen en culturen te willen zien.

De UvA besteed hier op hoog niveau aandacht aan. Maar er zijn ook mooie lokale projecten, zoals het prachtig Altair project van prof. dr. Sera Markoff dat specifiek gericht is op leerlingen met een islamitisch achtergrond. In het kader van het Altair project worden in groep 6, 7 en 8 van de basisschool lessen gegeven over sterrenkunde. Tijdens deze lessen maken leerlingen doormiddel van proefjes en demonstraties kennis met wetenschap, en met echte wetenschapper. Maar wat vooral uitzonderlijk aan de lessen is, is dat ze ook ingaan op de uitvindingen en ontdekkingen die tijdens het Islamitische gouden tijdperk zijn gedaan in het Midden-Oosten, in het bijzonder op het gebied van sterrenkunde. De leerlingen (en leerkrachten) kunnen hierdoor kennismaken met aspecten van de geschiedenis van wetenschap waar in het reguliere curriculum (meestal) geen aandacht aan wordt besteed.

Het project brengt leerlingen en hun ouders bovendien in contact met echte wetenschappers, en laat ze kennis maken met wetenschap als mogelijke loopbaan, en hoopt zo een bijdrage te leveren aan een meer inclusief en divers wetenschap in de toekomst.

Markoff heeft hiervoor dit jaar de Diversity Initiative Award van NWO gekregen. Altair loopt nu vijf jaar. De afgelopen vier jaar ben ik bij het project betrokken geweest, om advies te geven over de inhoud en opbouw van de lessen, en de voorbereidingen van dit bijzondere project te coördineren.

Dit jaar kunnen we door corona niet naar school om de lessen in de klas te geven, maar dit betekent niet dat het project stilligt. In plaats daarvan, zorgen we voor een pakket materialen voor alle leerlingen, zodat ze thuis, met hun ouders, aan de slag kunnen gaan. Daarnaast organiseren we ook online Q&A sessies met de leerlingen.  Ook zijn we hard aan het werk om het project volgend jaar uit te breiden voor klas 1 en 2 voor de middelbare school.

Begeleiden van promovendi

Als begeleider van promovendi heb je veel invloed op hoe het promotietraject verloopt. Maar hoe pak je de begeleiding zo effectief mogelijk aan? Wanneer geef je de promovendus ruimte, en wanneer neem je ze juist bij de hand? Hoe begeleid je het schrijfproces? En hoe pak je het aan als dingen minder soepel lopen dan gehoopt?

Tijdens de cursus Begeleiden van Promovendi van Hertz Trainingen voor wetenschappers staat de begeleider als coach centraal. Het programma bestaat uit veel praktijkoefeningen, waarbij de cursisten leren door te doen, samen reflecteren op hun gedrag, en de kans krijgen het nieuw geleerde gedrag toe te passen.

Marieke heeft de cursus Begeleiden van promovendi op verschillende universiteiten gegeven, waaronder de TU Delft, de VU, Tilburg University en de Radboud Universiteit.

 

Photo by Javier Allegue Barros on Unsplash

Scientific Storytelling voor financieringsaanvragen

Het schrijven van financieringsaanvragen kan heel lastig zijn. De lezers zijn niet altijd specialisten, je moet laten zien waarom jouw onderzoek interessant is, en je mag maar een beperkt aantal woorden gebruiken. Het vraagt een andere aanpak, en andere schrijfvaardigheden dan het schrijven van een wetenschappelijk artikel.

Tijdens deze workshop leer je:

  • een sterke introductie te schrijven,
  • de lezer te betrekken door een interessant verhaallijn neer te zetten,
  • vaak gemaakte fouten te vermijden,
  • jezelf te onderscheiden van de meute.

Deze workshop duurt een dagdeel, en wordt in samenwerking met Hakuna Matata science & media gegeven.

 

Photo by Aaron Burden on Unsplash

Workshop voorbereiding financieringsinterview

De laatste hindernis voordat je die grote beurs binnenhaalt is in zicht: het interview. Maar hoe bereid je die optimaal voor? We hebben in samenwerking met Hakuna Matata, science & media een workshop ontwikkeld om wetenschappers hierbij te helpen.

In de workshop wordt ingegaan op welke onderwerpen terug moeten komen in de presentatie, maar ook op hoe je je onderzoek kort en aantrekkelijk kunt presenteren, en hoe je je onderzoeksvoorstel kunt verdedigen. Praktische tips voor de voorbereiding komen langs, en er is tijd om te oefenen.

Aangezien veel interviews de komende maanden online plaatsvinden, wordt er tijdens de workshop ook besproken hoe je optimaal via een scherm presenteert.

In september 2020 gaven we de workshop voor wetenschappers die een Vidi en ERC Consolidator interview aan het voorbereiden waren, maar de workshop is ook geschikt voor de voorbereiding van andere financieringsinterviews.

De workshop kan zowel online als live worden gegeven, en duurt 3,5 uur.

Vragen over de workshop? We horen het graag!

Wat anderen zeggen

Preparation for a Vidi interview:

I experienced the coaching trajectory as very insightful, not only for the preparation of the grant interview but also for more hands on tools on how to present myself better. The sessions gave me plenty of opportunity to practice my presentation and interview settings. This structure was really helpful to give me a clear picture of where we were in the process and whether I’ve been making progress. Marieke is very knowledgeable, professional, provided a lot of useful tips and tricks as well as constructive feedback.

 

Voorbereiding voor een Veni interview:

Marieke heeft me geholpen met het voorbereiden van mijn Veni interview. Met hulp van collega’s hebben we de presentatie gestructureerd en geoefend, inclusief het beantwoorden van vragen. Marieke zorgde voor een georganiseerde voorbereiding, en heel prettige, constructieve feedback. Hierdoor voelde ik me, ondanks de zenuwen, op mijn gemak. Ook hielp ze met tips voor een professionele setting van het Zoom interview. Uiteindelijk ging ik het interview in met het idee dat ik niks extra’s had kunnen doen om het voor te bereiden, en dat gaf veel zelfvertrouwen.

 

Voorbereiding voor een interview met een consortium:

Samen met mijn collega’s was ik uitgenodigd voor een interview voor een onderzoeksvoorstel in het kader van de Nationale Wetenschapsagenda. We hebben Marieke ingeschakeld om ons te helpen met de voorbereiding van dit interview. Dat bleek een goede keuze. Heel kort samengevat: tijdens twee proefinterviews waren we niet in staat op een korte en bondige manier te communiceren met de oefen—jury. Tijdens het echte interview lukte dit uitstekend.

Wat heel goed heeft gewerkt is het verzamelen van de vragen tijdens de oefensessies. Voor de in onze ogen belangrijke vragen hebben we in een derde sessie de strategie van antwoorden opgesteld samen met Marieke. Dit alles zonder dat de spontaniteit tijdens het echte interview verloren is gegaan.

Zonder de oefensessies denk ik dat het interview niet goed was afgelopen. Nu wel – en ons voorstel is gehonoreerd. Ik houd niet van interviews voorbereiden, maar dit was nuttig.

 

Workshop Narratief CV

Initially I found that writing a narrative CV was a little discomforting, and it led to a lot of uncertainty. This course gave me constructive ideas and inspiration. Both meetings started with theory and general recommendations, followed by discussions with Marieke and peers on how to apply these instruments in the writing of a compelling narrative CV. The theoretical base gave context, and led to constructive and useful discussions. I believe my CV improved tremendously thanks to this course.

 

Photo by Markus Winkler on Unsplash

Vakconferentie Wetenschapscommunicatie 2020 – online!

Op 20 april 2020 zou voor de achtste keer de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie worden georganiseerd, deze keer bij het vernieuwde Naturalis. Behalve dat het dit jaar toch heel anders liep, want een fysieke bijeenkomst was niet meer mogelijk. Gelukkig was een alternatief mogelijk: een online-variant aanbieden.

Met maar een paar weken te gaan, werd het programma aangepast aan het digitaal medium. Sprekers en sessieleiders maakten zich de kneepjes van de techniek eigen, en pasten hun workshops aan om ze geschikt te maken voor het internet.

Het programma bestond uit zes sessies die aansloten bij het centrale thema, Bias en blinde vlekken in de wetenschapscommunicatie, inclusief een lunchlezing door Pedro de Bruyckere en een vragen-en-antwoordensessie over de nieuwe call van de Nationale Wetenschapsagenda. Er was natuurlijk ook ruimte gemaakt voor het thema dat ons allemaal zo in de greep houdt, met drie wetenschapscommunicatie over het nieuwe coronavirus. Deelnemers konden meedoen via Zoom en YouTube, en vragen stellen via de chat van beide kanalen.

Met tussen de 150 en 250 deelnemers per sessie, en veel positief feedback van deelnemers, was de digitale Vakconferentie Wetenschapscommunicatie een geslaagd experiment, en een voorbeeld van hoe projecten ondanks de beperkingen van de coronacrisis toch tot mooie uitkomsten kunnen leiden!

 

Marieke Hohnen was verantwoordelijk voor de inhoudelijke organisatie van het programma van de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie.

Workshops presentatievaardigheden

Wetenschappers moeten regelmatig spreken voor een publiek. Langere presentaties voor collega’s tijdens een symposium, maar ook in vijf minuten jouw onderzoek presenteren voor een breed publiek. Vooral dat laatste is soms lastig: je hoeft het niet zo vaak te doen, maar het zijn vaak wel belangrijke presentaties. Wat kun en moet je vertellen? En hoe bouw je het verhaal op? Hoe kun je overtuigender overkomen?

De workshop presentatievaardigheden kan worden aangepast aan de wensen van de opdrachtgever: van een korte, twee uur durende kennismaking met presentatievaardigheden, tot een training van een hele dag, of meerdere sessies. Tijdens de workshop krijgen deelnemers naast nuttige tips ook vooral de kans om veel te oefenen, waarbij ze persoonlijk feedback krijgen van de trainer.

Plaatsvervangend hoofd E&O NEMO, trainingen en evenementen

Vanaf 1 januari tot 1 april was in bij NEMO Science Museum plaatsvervangend hoofd Educatie & Onderzoek. Deze afdeling ontwikkelt programma’s binnen en buiten het museum, zoals activiteiten voor schoolgroepen bij museumbezoek, lesmateriaal voor in de klas, en programma’s buiten school. In verband met de tijdelijke afwezigheid van de manager, had NEMO behoefte aan iemand die bij kon springen als hoofd van de afdeling. Door de uitbraak van corona en de tijdelijke sluiting van het museum duurde de opdracht minder lang dan verwacht, maar het was heel bijzonder om nog een afdeling van NEMO van dichtbij mee te mogen maken en het kantoor biedt een van de mooiste uitzichten van Amsterdam!

In januari organiseerde ik ook samen met Lucas Keijning het lustrumevenement van Faces of Science. Om hun 5-jarig bestaan te vieren, werden middlbare scholieren van de oude middelbare scholen van de Faces naar NEMO uitgenodigd voor een interactieve wetenschapsquiz. Marloes ten Kate presenteerde de quiz.

Daarnaast heb ik in februari in opdracht van Hakuna Matata science & media samen met Jeanine de Bruin een training aan promovendi van de RUG gegeven. Tijdens deze training zijn we ingegaan op het pitchen van onderzoek, als voorbereiding op hun presentaties voor Famelab en 3MT.

Coaching voor wetenschappers: voorbereiden van presentaties

Stel: je hebt als wetenschapper een prachtig plan voor nieuw onderzoek bedacht en een uitgebreid voorstel ingediend voor een beurs of subsidie. En dan word je uitgenodigd voor de laatste hindernis: je mag een presentatie voor de commissie komen geven. Je hebt 10 minuten om je plannen toe te lichten, daarna zal het panel vragen stellen. Hoe pak je dat aan, een presentatie voorbereiden waar potentieel veel geld aan verbonden is?

Sinds 2016 coach ik wetenschappers bij de voorbereidingen van hun Veni,-, Vidi-, Vici-, en ERC-presentaties. Ik heb onder andere gewerkt met wetenschappers van de UvA, WUR, Nikhef, AMOLF en ILLC.

Aanpak

Een coachingstraject bestaat uit drie bijeenkomsten, maar kan naargelang de wensen en situatie van de kandidaat worden gepersonaliseerd. In het kort: in een eerste sessie wordt er gekeken naar de presentatie: wat is de essentie van het verhaal en hoe breng je het over? Besteed je genoeg aandacht aan kernzaken? In een tweede sessie vindt er ook een mock-interview plaats: samen met collega’s wordt niet alleen de presentatie, maar ook het beantwoorden van vragen geoefend. Tijdens een derde sessie worden de laatste details gladgestreken.

Ben je benieuwd naar de aanpak, of heb je een vraag? Neem gerust contact op.

Workshops presentatievaardigheden

Wetenschappers moeten regelmatig spreken voor een publiek. Langere presentaties voor collega’s tijdens een symposium, maar ook in vijf minuten jouw onderzoek presenteren voor een breed publiek. Vooral dat laatste is soms lastig: je hoeft het niet zo vaak te doen, maar het zijn vaak wel belangrijke presentaties. Wat kun en moet je vertellen? En hoe bouw je het verhaal op? Hoe kun je overtuigender overkomen?

Samen met Tony Maples heb ik in februari voor de tweede keer twee cursussen gegeven om promovendi te helpen hun presentatievaardigheden te verbeteren. Op het ILLC (UvA) hebben we een cursus voor promovendi gegeven waarbij ze in vier sessies twee presentaties uitwerken en vooral ook oefenen. Bij de Radboud Universiteit hebben we tijdens een workshop van een halve dag met de promovendi gewerkt aan hun presentatie.

Publieksevenementen Rijksmuseum Boerhaave

Bij Rijksmuseum Boerhaave in Leiden ontdekken bezoekers de belangrijkste ontdekkingen en onderzoekers uit de Nederlandse wetenschapsgeschiedenis aan de hand van een collectie die vijf eeuwen onderzoek en innovatie toont.

Naast de prachtige collectie, de vaste en wisselende tentoonstellingen, organiseert het museum ook activiteiten voor verschillende doelgroepen. Voor volwassenen zijn er bijvoorbeeld lezingen over het verleden en heden van de wetenschap, maar ook symposia, terwijl er voor kinderen interactieve familielezingen en speciale workshops worden georganiseerd.

Marieke coördineerde en organiseerde van juni tot en met september de publieksactiviteiten van Rijksmuseum Boerhaave.

Open Dag Amsterdam Science Park

Als onderdeel van het Weekend van de Wetenschap organiseert het Amsterdam Science Park elk jaar in het eerste weekend van oktober haar open dag. AMOLF, AUC, CWI, Netherlands eScience Center, Nikhef, SURFsara en UvA-FNWI gooien hun deuren open voor iedereen die een kijkje wil komen nemen in de schatkamers van de wetenschap.

Tijdens de Open Dag zijn er onder andere rondleidingen in de laboratoria, lezingen van topwetenschappers, workshops programmeren en hands-on proefjes voor jong en oud. Een treintje brengt bezoekers van de ene naar het andere kant van het terrein.

Alle instellingen en instituten ontwikkelen en organiseren hun eigen programma. Maar er wordt ook samengewerkt: zo treed men in de communicatie gezamenlijk naar buiten.

Marieke coördineert sinds 2018 deze samenwerking voor het Amsterdam Science Park.

Vakconferentie Wetenschapscommunicatie 2019

Op 15 april 2019 werd voor de zevende keer de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie georganiseerd. Het decor van deze Vakconferrentie was het Marineterrein in Amsterdam, en De Studio van NEMO Science Museum. Het thema van de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie 2019 was ‘Cocreatie in wetenschapscommunicatie’. Wetenschap en wetenschapscommunicatie zijn teamwork, waarbij we samenwerken over grenzen heen. Van disciplines, afdelingen en organisaties, maar ook in toenemende mate met eindgebruikers, bezoekers, lezers en kijkers.

In het meest ideale geval levert dat prachtige verhalen in een originele vorm, passend bij het gekozen publiek, met allemaal tevreden cocreatoren. Maar gaat dat cocreëeren niet ten koste van belangrijke waarden als ‘heldere boodschap’ en ‘duidelijke afzender’? Is het niet enorm gehypet gedoe?

Marieke Hohnen was verantwoordelijk voor de inhoudelijke organisatie van het programma van de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie. Lees hier meer over de inhoud en uitkomsten van de sessies.

Plaatsvervangend hoofd P&C en andere lopende projecten

Sinds februari ben ik bij NEMO Science Museum aan het werk als plaatsvervangend hoofd van de afdeling Presentatie en Collectie. Deze afdeling ontwikkelt tentoonstellingen, activiteiten en evenementen voor binnen en buiten het museum. Daarnaast is de afdeling ook verantwoordelijk voor het beheer en behoud van de museale collectie technisch erfgoed. In verband met ziekte had NEMO behoefte aan iemand die tijdelijke bij kon springen als hoofd van de afdeling.

Daarnaast heb ik in mei ook met veel plezier verschillende wetenschappers gecoacht bij de voorbereidingen van een presentatie voor hun Veni-aanvraag.

En wat de kitten in de foto hiermee te maken heeft? Die mogen wij binnenkort verwelkomen als nieuw familielid!

 

Vakconferentie Wetenschapscommunicatie 2018

Op 16 april 2018 wordt voor de zesde keer de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie georganiseerd, dit keer op de campus van de Wageningen University & Research. Het thema is ‘Vertrouwen in wetenschapscommunicatie’. Vertrouwen is een kostbaar goed, cruciaal in wetenschapscommunicatie. Wetenschap is vaak moeilijk, complex, ambigu. Je kunt wetenschappelijke uitkomsten niet verifiëren, je moet afgaan op wat wordt verteld. Dat vraagt vertrouwen.

Welke rol zien wij, als professionals in wetenschapscommunicatie, voor onszelf in deze context? Bouwen we vertrouwen? Geven we vertrouwen, verdienen we vertrouwen? En wat vinden we ervan als anderen ons werk gebruiken om vertrouwen voor hún zaak te winnen? Vertrouwen in wetenschapscommunicatie – ons vertrouwen, dat van het publiek en dat van de wetenschap – daarover gaan we het hebben op de zesde Vakconferentie Wetenschapscommunicatie.

Marieke Hohnen is verantwoordelijk voor de inhoudelijke organisatie van het programma van de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie.

Lesmateriaal Stevige Constructies

Hoe kun je als leerkracht met je leerlingen aan de slag gaan met wetenschappelijk redeneren en experimenten? Bijvoorbeeld met de zeven lessen van Stevige Constructies. Met deze lessen leren de leerlingen hoe ze een eerlijk experiment op kunnen zetten. Daarna gaan ze zelf aan de slag met het ontwerpen van een stevige brug.

Dit lesmateriaal komt voort uit een onderzoeksproject over het effect van een leerling- en leerkrachtinstructie op het leerproces. Het project was een samenwerking tussen Saxion Hogescholen en de Radboud Universiteit en werd mogelijk gemaakt door het NRO.

Marieke Hohnen redigeerde het lesmateriaal.

 

Illustraties: Lidy de Koning – Illustrations

Coaching voor Wetenschappers: voorbereiding van presentaties

Stel: je hebt als wetenschapper een prachtig plan voor nieuw onderzoek bedacht en een uitgebreid voorstel ingediend voor een beurs of subsidie. En dan word je uitgenodigd voor de laatste hindernis: je mag een presentatie voor de commissie komen geven. Je hebt 10 minuten om je plannen toe te lichten, daarna zal het panel vragen stellen. Hoe pak je dat aan, een presentatie voorbereiden waar potentieel veel geld aan verbonden is?

Al ruim tien jaar coacht Lea Witmondt met veel succes wetenschappers bij de voorbereidingen van deze presentaties. Tijdens een aantal sessies werkt ze samen met de wetenschapper aan de verhaallijn en presentatietechniek en oefent ze ook het beantwoorden van vragen. Ze begeleidt wetenschappers die een Veni-, Vidi- of Vici-aanvraag hebben gedaan, maar ook ERC en Zwaartekrachtsaanvragen.

Sinds december 2016 ben ik bij Lea “in opleiding”. Ik heb meegelopen met de coachingstrajecten van verschillende wetenschappers van het Nikhef, AMOLF en ILLC. Lea leert mij hoe je, samen met de wetenschappers, tot een ijzersterke presentatie komt en waar je daarbij op moet letten. Het werk sluit prachtig aan bij mijn achtergrond en ervaring, ik ben dan ook heel enthousiast over deze nieuwe ontwikkeling!

Aanpak

Een coachingstraject bestaat uit drie bijeenkomsten, maar kan naargelang de wensen en situatie van de kandidaat worden gepersonaliseerd. In het kort: in een eerste sessie wordt er gekeken naar de presentatie: wat is de kern van het verhaal en hoe breng je het over? In een tweede sessie vindt er ook een mock-interview plaats: samen met collega’s wordt niet alleen de presentatie, maar ook het beantwoorden van vragen geoefend. Tijdens een derde sessie worden de laatste details gladgestreken. Ben je benieuwd naar de aanpak, of heb je een vraag? Neem gerust contact op.

Apollo 1 workshop

Hoe ga je bij een complex project om met de soms tegenstrijdige belangen van technische vooruitgang en veiligheid? Bijvoorbeeld als je een nieuw ruimteschip aan het ontwikkelen bent, die binnen een paar jaar naar de maan moet?

Binnen dit krachtenveld deden de deelnemers aan de zesde Veiligheidsdag van Veiligheid Voorop mee aan een workshop. Op basis van de historische gebeurtenissen van de Apollo 1 missie, kropen ze in de rol van de diverse betrokkenen, zoals ingenieur, astronaut, CEO van NASA, en onderaannemer. Hoe gingen ze bij diverse situaties om met tijdsdruk, tegenvallende resultaten, en druk van de baas om deadlines te halen?

Marieke Hohnen ontwikkelde de workshop.

Lees hier het verslag van de workshop.

Adept Vormgeving ontwikkelde de illustraties.

Betrek de leerlingen: museum op school

Voor veel scholen zijn wetenschapsmusea een populaire uitje: de leerlingen vinden het leuk en ze steken er ook nog iets van op. Musea maken het scholen ook heel makkelijk, door prachtige programma’s te ontwikkelen die speciaal afgestemd zijn op scholen. Een recent voorbeeld hiervan is het nieuwe Lorentz Lab van Teylers waar leerlingen zelf aan de slag kunnen met historische experimenten.

Maar sommige scholen doen het andersom: die laten hun leerlingen interactieve opstellingen bouwen voor een wetenschapsmuseum. De leerlingen werken in groepjes om een opstelling te bedenken en te bouwen. Ze moeten zich daarbij aan een programma van eisen houden: hun opstelling moet voor de bezoekers (jonge kinderen) zowel interessant als leerzaam en veilig zijn. Tijdens het ontwikkelproces verdiepen de leerlingen zich niet alleen in de wetenschap achter de opstelling, maar doen ze ook technische vaardigheden op en oefenen ze met werken in een team. Op het Keizer Karel College in Amstelveen gebruiken ze voor dit project het lesmateriaal van “Science Center op School” dat ooit door NEMO Science Museum is ontwikkeld (en nu helaas niet meer beschikbaar is).

Ik ben al een paar jaar op het Keizer Karel College opdrachtgever voor de leerlingen die opstellingen gaan bouwen. Als opdrachtgever geef ik feedback op de eerste ideeën van de leerlingen en maak ik onderdeel uit van de jury die de eindproducten beoordeelt. Elk jaar valt het me op hoe serieus de leerlingen met hun opdracht omgaan.

Dit zijn twee voorbeelden van manieren om leerlingen bij wetenschap en techniek te betrekken waar ik aan mee heb gewerkt, maar er zijn ontelbare andere voorbeelden van mooie projecten. En mocht je op zoek zijn naar iemand die mee kan denken over een project voor scholen, dan denk ik graag mee!

Lopende projecten

Er lopen op het moment verschillende mooie projecten:

  • Ruimtevaart en veiligheid: Veiligheid Voorop is een samenwerkingsverband van bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken (zogenaamde BRZO bedrijven). Een keer per jaar organiseren ze een Veiligheidsdag, waarbij er verschillende workshops en presentaties worden gegeven. Voor deze Veiligheidsdag ontwikkel ik een workshop rondom het thema ruimtevaart.
  • Lesmateriaal: voor TechYourFuture en Hogeschool Saxion herschrijf en redigeer ik verschillende lespakketen, onder andere over effectieve bedrijfsbezoeken voor scholen en talige W&T lessen.
  • Oude Sterrewacht Leiden: de Oude Sterrewacht gaat de komende jaren de tentoonstelling vernieuwen. Ik denk mee over de lijn van de tentoonstelling, help met het toegankelijk maken van wetenschappelijke inhoud voor een breed publiek en heb een bijdrage geleverd aan het herschrijven van het museaal plan.

Bevlogen leerkrachten

Lang geleden, jaren voordat de kinderen die nu ruimtestickers hebben gespaard werden geboren, ging André Kuipers voor het eerst naar de ruimte. Ook toen was iedereen wild enthousiast. We hadden een Nederlandse astronaut en hij was ook nog eens charismatisch! Een van de gevolgen van dat enthousiasme was het Delta Researchers Schools project. Deze samenwerking tussen het ministerie van OCW, de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA en NASA had als doel om basisscholen ruimtevaart te laten gebruiken als kapstok om wetenschap en technologie in hun curriculum op te nemen. Ik werkte toen voor NEMO, dat het project uitvoerde, en mocht projectleider zijn.

Aan het project deden 45 basisscholen door heel Nederland mee. Ze kregen financiële en inhoudelijke ondersteuning. We organiseerden bijscholingsdagen voor de leerkrachten, ontwikkelden een reizende tentoonstelling over ruimtevaart en lieten leerlingen via de radio vragen stellen aan astronauten op het Ruimtevaartstation ISS.

Hoogtepunt voor veel van de leerkrachten was de kans om naar een weeklange workshop van NASA in Amerika te gaan, om samen met Amerikaanse collega’s te leren over robotica, het lanceren van raketten of het klimaat.

Na vijf jaar eindigde het project. Maar op een bijeenkomst een paar weken geleden kwam ik opeens Arie tegen, een van de leerkrachten die toen meedeed. Hij vertelde hoe hij na de workshop in Amerika robots had ingezet om leerlingen kennis te laten maken met techniek. Eerst op zijn eigen basisschool, tegenwoordig landelijk vanuit zijn functie bij een regionaal opleidingscentrum. Deze leerkracht heeft in de loop van de jaren honderden leerlingen kennis laten maken met robotica en ze laten zien hoe mooi techniek is.

Deze week staken basisschoolleraren: de werkdruk moet lager en het salaris moet hoger. Er dreigt bovendien in de nabije toekomst een tekort aan leraren, want op de Pabo studeren steeds minder studenten af. Leerkrachten spelen een essentiële rol bij het in stand houden van de kenniseconomie waar Nederland zo trots op is. Als we ook in de toekomst genoeg leerkrachten willen die net als Arie met toewijding en aandacht leerlingen kennis laten maken met wetenschap en techniek, lijkt het mij essentieel om te blijven investeren in onze leerkrachten en docenten. Niet alleen door aandacht te besteden aan werkdruk en salaris, maar ook door middelen vrij te blijven maken voor inhoudelijke ontwikkeling.

 

Foto: Wikicommons, NASA

Eat your frogs in the morning

Onlangs werd ik door de UvA uitgenodigd om deel te nemen aan een Career Meet & Greet. Deze bijeenkomsten worden door de UvA georganiseerd voor docenten met een tijdelijk contract. Doel is om ze kennis te laten maken met de verschillende mogelijkheden voor loopbanen door ze met “ervaringsdeskundigen” in contact te brengen. Het thema van deze bijeenkomst was “De weg naar onafhankelijkheid” en er waren dan ook een aantal sprekers uitgenodigd die zelfstandig ondernemer waren of een start-up hadden opgezet. We vertelden over de keuzes die ons tot dit punt in onze loopbaan hadden gebracht, de uitdagingen die we daarbij waren tegengekomen en de voor- en nadelen van zelfstandig ondernemer zijn.

Nou is een van de nadelen wat mij betreft de term alleen al: zelfstandig ondernemer. Oef. Het klinkt voor mij alsof je dan, strak in pak, op een scooter, pratend aan je telefoon door de stad moet zoeven. Niet echt iets waar ik zin in heb of wat de dagelijkse praktijk goed weergeeft… Een enthousiaste collega waar ik soms mee werk, had een veel betere term: Wij zijn cowgirls! We rijden onafhankelijk over de prairie en gaan daarheen we nodig zijn. Dat klinkt toch veel beter?

Taalkundige details daargelaten was ik heel enthousiast over dit initiatief van de universiteit. Het is heel belangrijk voor zowel mensen met een tijdelijk contract als die met een vast contract om te blijven nadenken over je ontwikkeling en je loopbaan. Horen hoe andere mensen het aanpakken is een makkelijke en nuttige bron van inspiratie. Helaas is het nadenken over je toekomst iets waar veel mensen tegen opzien, omdat het geen prioriteit lijkt te hebben, een beetje eng is, of confronterend. Mijn advies aan de deelnemers van de bijeenkomst (en ook aan mezelf) was dan ook: eat your frogs in the morning. Met andere woorden: stel dingen waar je tegen opziet niet uit, doe ze meteen. Of dat nou gaat om het bellen van een contact die je mogelijk aan een baan kan helpen, het nadenken over welke kant je uiteindelijk op wilt, of het inschrijven voor een nieuwe opleiding. Maar het klinkt toch veel leuker als er kikkers bij komen kijken?

 

foto: Charles J. Sharp, Sharp Photography, Wikimedia Commons

Kill your darlings

Ik word altijd blij als ik met wetenschappers mag werken. Ze zijn (als het goed is) verliefd op hun vakgebied en hebben maar een klein zetje nodig om er enthousiast over uit te weiden, met twinkelende oogjes. Geen vraag over hun vakgebied is te gek. Vaak zijn ze bovendien breed geïnteresseerd en kun je dus een interessante discussie verwachten, met doordachte meningen.

Maar als je een groep wetenschappers bij elkaar brengt om de inhoud van een tentoonstelling voor kinderen te bedenken, heeft al die kennis en enthousiasme een keerzijde: ieder heeft zijn eigen focus en vindt dat zijn onderwerp van onderzoek absoluut in de tentoonstelling een plekje moet krijgen. Want welk kind wil nou niet meer ontdekken over het Hertzprung-Russel diagram? Of de ISM?

Onlangs werd ik gevraagd om mee te denken over een tentoonstelling die binnenkort gerealiseerd moet worden, waar, zoals je misschien geraden hebt, een grote groep wetenschappers aan bij zou dragen. Mijn missie was om de grote hoeveelheid informatie, onderwerpen en ideeën terug te brengen tot een behapbaar geheel. Bij een goede tentoonstelling is het zaak om vooral niet te veel informatie erin te willen proppen, hoe leuk de onderwerpen ook zijn. En dus moesten de darlings van meerdere wetenschappers om zeep worden geholpen.

Gelukkig was iedereen de kwaliteit van het uiteindelijke product hiermee alleen vooruit zou gaan. En we gaan ook nog op zoek naar creatieve manieren om meer informatie in verdiepende lagen in de tentoonstelling te bouwen, om zo sommige “darlings” toch nog een plaats te bieden…

 

 

Het Hertzprung-Russel diagram en ISM (interstellair medium) zijn trouwens beide termen uit de sterrenkunde.

Ontdek het Zelf!

Met de uitdagingen van Ontdek het Zelf kunnen leerkrachten op een leuke en laagdrempelige manier onderzoekend, ontwerpend en ontdekkend leren met hun leerlingen.

De uitdagingen zijn op vijf niveaus beschikbaar en komen zes keer per jaar uit. Iedere reeks sluit aan bij een thema: bijvoorbeeld Prinsjesdag, Mondriaan, of Moestuintjes. De uitdagingen zijn verkrijgbaar via Heutink.

Marieke Hohnen werkte in opdracht van TechYourFuture mee aan de uitdagingen van april, juni en september.

KNAW loopbaandag: Navigating through Career Galaxies

Wat wil ik in de toekomst doen? En welke werkvelden en functies liggen er open voor promovendi en postdocs? Dit zijn twee van de vragen die deelnemers aan de KNAW Career Day van 7 maart zich stelden.

Loopbaan- en talentontwikkeling, in het bijzonder voor promovendi en postdos, zijn een belangrijk aandachtspunt voor de KNAW. Er worden dan ook voor deze doelgroep verschillende activiteiten georganiseerd. Zo zijn er onder andere lunchseminars georganiseerd op de verschillende instituten van de KNAW om met promovendi en postdocs het belang van aandacht voor je loopbaanontwikkeling te bespreken. Ook is er een loopbaandag georganiseerd.

De loopbaandag had als thema “The Hitchhiker’s guide to the galaxy”, omdat promovendi en postdocs soms, net als hoofpersoon Arthur Dent, het gevoel kunnen hebben dat ze hun veilige thuisplaneet verlaten en op reis moeten door vreemde zonnestelsels als ze een volgende stap in hun loopbaan zetten. Om ze op weg te helpen, waren tijdens de loopbaandag verschillende ervaringsdeskundigen aanwezig, die vertelden over hun loopbaan en de keuzes die ze na hun promotie hadden gemaakt. Ook konden deelnemers workshops bijwonen over onder andere netwerken, jezelf presenteren en professionele identiteit.

Marieke Hohnen was van december 2016 tot maart 2017 projectleider a.i. van het traject, en organiseerde en produceerde deze activiteiten in samenwerking met een team collega’s van de KNAW.

Foto: Inge Hoogland

AUP 25 jaar

Op 23 februari vierde Amsterdam University Press haar 25-jarig bestaan en de verschijning van het 50e deel van de boekreeks Elementaire Deeltjes. Ter ere van deze feestelijke gebeurtenis werd een borrel georganiseerd, waar de aanwezigen tijdens een quiz konden strijden voor de hoofdprijs: alle delen van de reeks Elementaire Deeltjes.

De bijeenkomst werd georganiseerd en geproduceerd door Marieke Hohnen.

Zie hier meer foto’s.

Vakconferentie Wetenschapscommunicatie

Hoe en wanneer is wetenschap de motor achter sociale innovatie? Wat ís ‘maatschappelijke impact’ en op welke manier draagt wetenschapscommunicatie daaraan bij? Hoe betrek je mensen als wetenschapscommunicator en hoe help je ze? Wat is onze maatschappelijke verantwoordelijkheid en nemen we die?

Op 10 april 2017, van 9:30 tot 18:00 uur, organiseert NEMO Science Museum voor de vijfde keer de Vakconferentie Wetenschapscommunicatie. Dit jaar vindt de conferentie plaats in het Museon in Den Haag. Marieke Hohnen is verantwoordelijk voor de inhoudelijke organisatie van het project.

BètaMentality-test

TechniekTalent.nu heeft als doel om jongeren te enthousiasmeren voor de techniek om daarmee technisch talent te winnen voor de technische sectoren. Een van de instrumenten die ze hiervoor hebben ontwikkeld is een BètaMentality-test: een online test voor leerlingen om te bepalen welke techniektype de leerling is. De test gaat uit van het BètaMentality-model, dat jongeren indeelt in vier techniekgroepen: de concrete bèta technici, de carrière bèta’s, de mensgerichte generalisten en non-bèta’s.

Marieke Hohnen herschreef de teksten van de quiz om ze beter bij de doelgroep aan te laten sluiten.

De test is hier te vinden.

Lesmateriaal Faces of Science

Wat maak je als beginnende wetenschapper allemaal mee? En wat houdt het doen van onderzoek precies in? De jonge onderzoekers van Faces of Science vertellen in hun blogs toegankelijk over het dagelijks leven van een promovendus.

Docenten kunnen de blogs en filmpjes van Faces of Science gebruiken om leerlingen kennis te laten maken met een bepaald vakgebied, de mogelijkheden die verschillende studies bieden, of ze een inzicht bieden in het dagelijks werk van een wetenschapper. Wetenschappers van alle takken van de wetenschap, van taalwetenschappen, tot microbiologie en sociologie, doen mee aan Faces of Science. Het project is dus bij alle vakken in te zetten.

Ook zijn er een aantal voorbeeldopdrachten uitgewerkt voor decanen. Deze gratis beschikbare opdrachten kunnen bijvoorbeeld ingezet worden bij loopbaanbegeleiding. De opdrachten zijn hier gratis te downloaden.

 

Kijk voor meer informatie op http://www.kennislink.nl/facesofscience.

 

Faces of Science is een project van de KNAW, De Jonge Akademie en NEMO Kennislink, met medewerking van Fastfacts.

Les bij de ExoMars-missie

In oktober 2016 is de eerste ExoMars-missie aangekomen bij Mars. Deze missie heeft een belangrijke opdracht: de dampkring van Mars onderzoeken op tekenen van leven. In het kader van deze ruimtemissie, heeft Marieke in opdracht van ESERO een lesbrief voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs ontwikkeld waarmee leerlingen kennis maken met de ExoMars-missie, processen waarin koolstof een rol speelt en met de koolstofkringloop.

De les is hier te vinden.

 

Schiphol 100 jaar

Schiphol vierde op 19 september 2016 haar honderdste verjaardag met een bezoek van koning Willem Alexander. Tijdens zijn bezoek, kreeg hij een presentatie van leerlingen uit groep 7 & 8 die maquettes hadden gemaakt met hun ideeën over de toekomst van de luchthaven.

Deze maquettes werden gemaakt als afsluiting van een reeks van drie speciaal ontwikkelde lessen. Tijdens deze lessen maakten de leerlingen kennis met de luchthaven en werkten ze hun ideeën uit in de vorm van een maquette. Marieke Hohnen ontwikkelde de lessen en coördineerde het project.

FOM 70

FOM, de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie, vierde in september 2016 haar 70ste verjaardag. In het kader hiervan werd op 16 september een wetenschappelijk symposium georganiseerd. Verschillende sprekers, waaronder Niek Lopes Cardozo, Jos Engelen, Frank Linde en Gijsje Koenderink waren aanwezig. 

Marieke Hohnen was, samen met Anita van Stel, mede-organisator van het symposium.

Lees hier meer over de bijeenkomst.

Foto: FOM

Workshop Wetenschapscommunicatie

Het Drongo talenfestival is een jaarlijks festival voor iedereen die werkt in de taalsector, en voor iedereen die interesse heeft in taal. Als onderdeel van de programmering, presenteren wetenschappers van verschillende universiteiten en instituten daarbij hun onderzoek aan het publiek.

Marieke gaf een interactieve workshop wetenschapscommunicatie aan 9 deelnemers over hoe je als wetenschapper je onderzoek tot leven brengt voor een breed publiek. Naast een overzicht van de tips & tricks, gingen de wetenschappers ook zelf aan de slag met het ontwikkelen van hun presentaties, proefjes en demonstraties.

MuseumJeugdUniversiteit – workshop “ Sprekers vinden en voorbereiden”

Tijdens deze workshop voor alle leden van de MuseumJeugdUniversiteit, is ingegaan op het vinden en voorbereiden van sprekers voor de colleges van de MuseumJeugdUniversiteit. Deze colleges zijn voor kinderen van 8 tot 12 jaar, en worden gegeven door wetenschappers en andere experts.

Marieke Hohnen gaf de workshop, waarin onder andere de adviezen van de KNAW gereedschapskist waren verwerkt.